Η θεραπεία της παχυσαρκίας είναι πολύπλευρη όπως πολυπαραγοντική είναι και η νόσος.
Αυτό από μόνο του μας κατευθύνει στην άποψη ότι η θεραπευτική προσέγγιση θα πρέπει να είναι πολύπλευρη και πολλαπλών εστιάσεων.

Ποτέ και καμία μονόπλευρη θεραπεία της παχυσαρκίας δεν έφερε το επιθυμητό αποτέλεσμα. Σήμερα στην φαρέτρα των θεραπευτικών δράσεων έχουμε πολλά όπλα για την θεραπεία της παχυσαρκίας.

Ο σχεδιασμός στην θεραπεία της παχυσαρκίας είναι το πιο σημαντικό βήμα. Η θεραπεία της παχυσαρκίας στον τελικό σχεδιασμό της θα πρέπει να περιλαμβάνει τους περισσότερους παράγοντες: τον ψυχολογικό, τον κοινωνικό, τον θεραπευτικό, τον εκπαιδευτικό, της διατήρησης βάρους κτλ.
Μερικά από τα όπλα για την θεραπεία της παχυσαρκίας αναλύονται παρακάτω.

Η παχυσαρκία είναι αποτέλεσμα ενεργειακής ανισορροπίας του οργανισμού. Αυτό πρακτικά οφείλεται στις πάρα πολλές θερμίδες που προσλαμβάνουμε και τις πάρα πολύ λίγες θερμίδες που καίμε.

Ένας αριθμός βιολογικών παραγόντων επηρεάζει την ποσότητα θερμίδων (ενέργεια) που οι άνθρωποι καίνε κάθε μέρα, μεταξύ των οποίων, η ηλικία, το μέγεθος του σώματος, και τα γονίδια. Αλλά ο σημαντικός και μεταβλητός παράγοντας και αυτός που μπορεί πιο εύκολα να τροποποιηθεί, είναι η καθημερινή δραστηριότητα των ανθρώπων.

Η καθημερινή ενεργή δραστηριότητα μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να μείνουν σε ένα υγιές βάρος ή να χάσουν βάρος. Μπορεί επίσης να μειώσει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, διαβήτη, εγκεφαλικού επεισοδίου, υψηλή αρτηριακή πίεση, οστεοπόρωσης, και ορισμένων μορφών καρκίνου, καθώς και τη μείωση του στρες ενώ ενισχύει τη διάθεση. Ανενεργός και καθιστικός τρόπος ζωής κάνει ακριβώς το αντίθετο.

Παρ’ όλα τα οφέλη για την υγεία της σωματικής δραστηριότητας, τα τελευταία χρόνια οι άνθρωποι δραστηριοποιούνται και αθλούνται όλο και λιγότερο τόσο στον δυτικό αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο. Και είναι σαφές ότι αυτή η μείωση της σωματικής δραστηριότητας αποτελεί βασικό παράγοντα που συμβάλλει στην παγκόσμια επιδημία της παχυσαρκίας, και με τη σειρά του, στα αυξανόμενα ποσοστά χρόνιων ασθενειών.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO), συνιστά ότι για την καλή υγεία και την θεραπεία της παχυσαρκίας, οι ενήλικες, να έχουν δυόμισι ώρες μέτριας έως έντονης σωματικής δραστηριότητας κάθε εβδομάδα ενώ τα παιδιά θα πρέπει να έχουν ακόμη περισσότερο, τουλάχιστον μία ώρα την ημέρα.

Η δίαιτα είναι βασικός παράγοντας στην θεραπεία της παχυσαρκίας.
Έχοντας σαν βάση την ενεργειακή ανισορροπία εάν το ενεργειακό φορτίο των φαγητών και ποτών που προσλαμβάνουμε ημερησίως είναι μεγαλύτερο από αυτό μου καταναλώνουμε τότε αυξάνουμε το βάρος μας.

Όμως μόνο ο αριθμός των θερμίδων δεν λέει τίποτα, ένα σημαντικό ρόλο παίζει το είδος των θερμίδων που καταναλώνουμε. Έχει σημασία αν οι θερμίδες που καταναλώνουμε αν προέρχονται από συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά όπως λιπαρά, πρωτεΐνες, ή υδατάνθρακες.
Πολλές φορές οι συγκεκριμένες αναλογίες αυτών των τροφίμων δίνουν ένα ιδιαίτερο χαρακτήρα στην δίαιτα τόσο στην δράση κατά του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας όσο και στην πρόληψη και θεραπεία σε διάφορες ασθένειες.

Ένα απλό παράδειγμα είναι οι δίαιτες χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά που προτάθηκαν τα προηγούμενα χρόνια ως το κλειδί για ένα υγιές βάρος και την καλή υγεία. Αλλά τα στοιχεία δεν είναι ακριβώς έτσι: Κατά τα τελευταία 30 χρόνια στις ΗΠΑ, το ποσοστό των θερμίδων από το λίπος στη διατροφή των ανθρώπων έχει μειωθεί, αλλά τα ποσοστά παχυσαρκίας έχουν εκτιναχθεί στα ύψη.

Η διαιτολογική θεραπευτική αντιμετώπιση της παχυσαρκίας είναι τις περισσότερες φορές κάτι εξατομικευμένο λαμβάνοντας πολλούς παράγοντες υγείας υπόψιν μας, όπως το φύλο, την ηλικία, την γενικότερη κατάσταση υγείας, την εργασία, την κοινωνική κατάσταση, το επίπεδο δραστηριότητας, την χρονική ανάγκη (χρονικά περιθώρια) μείωσης βάρους κα.

Η “μελέτη μεταβολισμού” και ο “έλεγχος υγείας” ατόμων με πρόβλημα βάρους είναι ιδιαίτερης σημασίας και ίσως το κλειδί της επιτυχίας για την τελική λύση του προβλήματος.
Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνούμε ότι διάφορες δίαιτες η αγωγές (χειρουργικές ή μη) κατά της παχυσαρκίας που έχουν γίνει στο παρελθόν, μπορεί να έχουν διαταράξει την ομαλή λειτουργία του μεταβολισμού μας.

Η επιλογή των κατευθύνσεων που θα έχει η δίαιτα για την μείωση βάρους είναι θέμα που αφορά τον ειδικό ιατρό και θα το συζητήσει με τον ενδιαφερόμενο.

Η δίαιτα είναι βασικός παράγοντας στην θεραπεία της παχυσαρκίας.
Έχοντας σαν βάση την ενεργειακή ανισορροπία εάν το ενεργειακό φορτίο των φαγητών και ποτών που προσλαμβάνουμε ημερησίως είναι μεγαλύτερο από αυτό μου καταναλώνουμε τότε αυξάνουμε το βάρος μας.

Όμως μόνο ο αριθμός των θερμίδων δεν λέει τίποτα, ένα σημαντικό ρόλο παίζει το είδος των θερμίδων που καταναλώνουμε. Έχει σημασία αν οι θερμίδες που καταναλώνουμε αν προέρχονται από συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά όπως λιπαρά, πρωτεΐνες, ή υδατάνθρακες.
Πολλές φορές οι συγκεκριμένες αναλογίες αυτών των τροφίμων δίνουν ένα ιδιαίτερο χαρακτήρα στην δίαιτα τόσο στην δράση κατά του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας όσο και στην πρόληψη και θεραπεία σε διάφορες ασθένειες.

Ένα απλό παράδειγμα είναι οι δίαιτες χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά που προτάθηκαν τα προηγούμενα χρόνια ως το κλειδί για ένα υγιές βάρος και την καλή υγεία. Αλλά τα στοιχεία δεν είναι ακριβώς έτσι: Κατά τα τελευταία 30 χρόνια στις ΗΠΑ, το ποσοστό των θερμίδων από το λίπος στη διατροφή των ανθρώπων έχει μειωθεί, αλλά τα ποσοστά παχυσαρκίας έχουν εκτιναχθεί στα ύψη.

Η διαιτολογική θεραπευτική αντιμετώπιση της παχυσαρκίας είναι τις περισσότερες φορές κάτι εξατομικευμένο λαμβάνοντας πολλούς παράγοντες υγείας υπόψιν μας, όπως το φύλο, την ηλικία, την γενικότερη κατάσταση υγείας, την εργασία, την κοινωνική κατάσταση, το επίπεδο δραστηριότητας, την χρονική ανάγκη (χρονικά περιθώρια) μείωσης βάρους κα.

Η “μελέτη μεταβολισμού” και ο “έλεγχος υγείας” ατόμων με πρόβλημα βάρους είναι ιδιαίτερης σημασίας και ίσως το κλειδί της επιτυχίας για την τελική λύση του προβλήματος.
Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνούμε ότι διάφορες δίαιτες η αγωγές (χειρουργικές ή μη) κατά της παχυσαρκίας που έχουν γίνει στο παρελθόν, μπορεί να έχουν διαταράξει την ομαλή λειτουργία του μεταβολισμού μας.

Η επιλογή των κατευθύνσεων που θα έχει η δίαιτα για την μείωση βάρους είναι θέμα που αφορά τον ειδικό ιατρό και θα το συζητήσει με τον ενδιαφερόμενο.

Θεραπεία εκλογής είναι η θεραπεία που θα φέρει την λύση και το τελικό αποτέλεσμα.
Την προηγούμενη δεκαετία υπήρξε η μόδα της χειρουργικής αγωγής στην θεραπεία της παχυσαρκίας. Αρχικά για τα μεγάλα BMI=40+ ενώ αν συνυπήρχαν και επιπλοκές της παχυσαρκίας όπως διαβήτης και άλλες, η βαριατρική χειρουργική επέμβαση μπορούσε να γίνει και σε μικρότερα BMI πολλές φορές και σε BMI=32 που πρακτικά είναι μια απλή παχυσαρκία.

Όμως τα αποτελέσματα ως θεραπεία της παχυσαρκίας, σε σχέση με την βαρύτητα της αντιμετώπισης δεν ήταν τα αναμενόμενα. Έχουμε πολλούς ασθενείς όπου μετά από διάφορες τεχνικές βαριατρικής χειρουργικής ξαναπέκτησαν το βάρος του μέσα σε λίγα χρόνια (φαινόμενο YO-YO).

Πέραν των επιπλοκών που υπάρχουν και θα μπορούσαν να υπάρχουν σε οποιοδήποτε χειρουργείο πολλά λάθη συμβαίνουν κατά την ενημέρωση των χειρουργικών ασθενών για την θεραπεία της παχυσαρκίας και την διαχείρισης του βάρους.

Σύνηθες είναι να προτείνουν την χειρουργική τεχνική ως ολοκληρωτική θεραπεία της παχυσαρκίας, όπου αυτή από μόνη της θα φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα χωρίς καμιά άλλη παρέμβαση ενώ πολλές φορές γίνεται λάθος εκτίμηση του είδους της παχυσαρκίας με αποτέλεσμα την λάθος επιλογή τεχνικής χειρουργικής.

Οι χειρουργικές επεμβάσεις της παχυσαρκίας ως θεραπεία της παχυσαρκίας είναι δύο κατηγοριών:

• ΠΕΡΙΟΡΙΣΤΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ που μειώνουν τον όγκο της τροφής όπως ο γαστρικός δακτύλιος (gastric band), το γαστρικό μανίκι (gastric sleeve), η γαστρική πτύχωση (gastric plication).
• ΔΥΣΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ που μειώνουν την απορροφητικότητα των θρεπτικών συστατικών της τροφής όπου ανήκουν οι διάφορες γαστρικές παρακάμψεις (gastric bypass).

Πολλές φορές και λόγω των πολλών κιλών η χειρουργική αντιμετώπιση είναι μονόδρομος. Η επιτυχία της όμως εξαρτάται από την πορεία που θα ακολουθήσει ο ασθενής κυρίως κατά τον πρώτο μετεγχειρητικό χρόνο.
Η διαχείριση της αντιμετώπισης του βάρους είναι πολύ-παραγοντική κατάσταση και πρέπει να την διαχειρίζεται ιατρική επιστημονική ομάδα αποτελούμενη από πολλές ιατρικές ειδικότητες με άρτια οργάνωση και συνεργασία.

Από την προσωπική μου εμπειρία για την επιτυχία στην διαχείριση βάρους των χειρουργείων βαριατρικής τον καθοριστικό ρόλο τον παίζει η διατροφή και δίαιτα του ασθενούς για τουλάχιστον για 1 χρόνο μετά το χειρουργείο. Λάθη σε αυτή την φάση της θεραπείας μπορεί να κάνουν το χειρουργείο αναποτελεσματικό σε σχέσει με το αρχικό σκοπό δηλαδή το αδυνάτισμα.